Description and research notes
Jedna z najrzadszych odmian banknotowych II RP — resztówka Pick 65br ze znakowym wodnym „Bolesław Chrobry 992–1025”, sklasyfikowana w systemie Miłczaka jako **R9**, czyli skrajna rzadkość, praktycznie nieodstępowalna poza nielicznymi kolekcjami referencyjnymi. W połączeniu z oceną PMG 40 EF stanowi jeden z zaledwie **trzech kiedykolwiek certyfikowanych** egzemplarzy tej odmiany.
Wariant 65br jest bezpośrednio powiązany z Pick 65b, drukowanym na papierze z portretowym znakiem wodnym Chrobrego. Podczas gdy masowa emisja 65a otrzymała znak wodny giloszowy, Bank Polski w połowie lat 20. testował bardziej zaawansowane technologicznie portretowe znaki wodne — łączące funkcje zabezpieczające z ikonografią narodową. Wersja z Chrobrym była próbą wprowadzenia nowej linii estetycznej i zabezpieczeń, lecz została szybko zarzucona. Zachowane egzemplarze są reliktami krótkotrwałej, eksperymentalnej fazy projektowej.
Ta sztuka pochodzi z resztówek — w pełni wydrukowanych, lecz nigdy nienumerowanych i niewprowadzonych do obiegu. To właśnie egzemplarze resztówkowe pozwoliły współczesnym badaczom zrekonstruować pełną logikę rozwojową rodziny CM#64: od 65a (gilosz), przez 65b (portret Chrobrego), po 65br (resztówka Chrobrego). Banknoty 65br były przechowywane w magazynach drukarskich, często w trudnych warunkach, a ich późniejsze rozproszenie nastąpiło wiele dekad po emisji.
Stopień zachowania PMG 40 EF czyni tę sztukę absolutnym ewenementem. Większość znanych egzemplarzy tej odmiany jest surowa, obiegowa, z licznymi zagięciami i defektami papieru. Certyfikowanych jest dosłownie garstka, a egzemplarz w stanie EF — o pełnej integralności papieru i wyraźnym znaku wodnym — należy do ścisłej czołówki światowych znalezisk związanych z tą serią.
Dla kolekcjonerów II RP jest to banknot fundamentalny — nie tylko jako świadectwo eksperymentów technologicznych Banku Polskiego, ale jako realny fragment historii polskiego projektowania zabezpieczeń. Rzadkość Miłczak R9 dodatkowo potwierdza, że mamy do czynienia z odmianą najwyższej klasy, odpowiednią do kolekcji muzealnych, monograficznych i referencyjnych.