Description and research notes
Wzorcowy specimen 1 złotego z emisji reformy 1919 roku, wydrukowany w londyńskiej drukarni Waterlow & Sons i oparty na tym samym projekcie Kościuszki, który trafił na banknot obiegowy. Prezentowany egzemplarz (seria S.36 B) należy do oficjalnych wzorów kontrolnych i posiada pełny zestaw znaków unieważniających: ukośny czerwony nadruk „WZÓR.” pomiędzy równoległymi liniami, podwójne nadruki „Bez wartości” po obu stronach banknotu oraz dwie pionowe perforacje. Numeracja 060793 (numer żywy) zestawiona jest z kontrolnym numerem wzorcowym 1893, zgodnym z archiwalnym systemem Waterlow.
Wzory WZÓR nie były przeznaczone do obiegu — wykorzystywano je do akceptacji projektu, szkolenia personelu i prowadzenia dokumentacji drukarskiej. Z tego powodu większość zachowanych egzemplarzy nosi silne ślady użytkowania i różne formy celowej degradacji. Ten banknot, oceniony jako PMG 40 EPQ, wyróżnia się zachowaną oryginalnością papieru mimo perforacji i licznych nadruków, co czyni go egzemplarzem ponadprzeciętnym w swojej klasie.
Jest to istotny element pierwszej złotowej emisji II RP. Łączy historyczną wagę projektu Kościuszki z unikatowym wglądem w techniczne procedury unieważniania i kontroli stosowane przez Waterlow w 1919 roku — dokumentując, jak wyglądały autentyczne wzory referencyjne służące do wprowadzenia nowej waluty po odzyskaniu niepodległości.